اینورتر (inverter), یک دستگاه مبدل  الکترونیکی است که جریان مستقیم را به جریان متناوب تبدیل می کند.

به همین دلیل به آن  وارونگر هم می گویند.

در اینورتر برق متناوب شهری(AC)، که برق متناوبی با ولتاژ ۲۲۰ ولت و فرکانس ۵۰ هرتز است، ابتدا به برق مستقیم  (DC) تبدیل می‌شود؛

اما عملکرد اصلی اینورتر زمانی است که دوباره این برق  مستقیم را به برق متناوب ، اما با ولتاژ و فرکانس موردنیاز دلخواه و متناسب با

کارکرد برقی مصرف‌کننده ,تبدیل می‌کند.

امروزه با پیشرفت فن آوری بسیاری از محصولات به سمت بهبود کیفیت و افزایش  رفع نیازهای مشتری سوق داده شده اند .

ویژگیهایی که مصرف کننده در کالا به  آن دنبال است به شرح زیر می باشد

****استفاده راحت  یا  راه اندازی ساده با کمترین میزان آموزش مثل موبایل

****رفع نیاز  مصرف کننده در مبحث  مورد نظر و داشتن ویژگیهای جانبی (option) مانند : خودرو

****قیمت مناسب

****مصرف کمترین میزان انرژی .

اینورتر در صنعت  برق کاربردهای بسیاری دارد از جمله در

  • انواع پمپهای صنعتی و خانگی
  • آسانسور
  • بلوئر( پرتاب گر باد )
  • دستگاهای جدید  جوشکاری
  • خودرو برقی
  • ماشین آلات بسته بندی
  • انواع ماشین آلات صنایع تزریق پلاستیک
  • استفاده در پنل های خورشیدی
  • منبع تغذیه وبرق اضطراری
  • انواع فن صنعتی ونیمه ضنعتی  مانند: فن تهویه، فن کولینگ تاور،
  • در صنعت لوازم خانگی از قبیل ماشین لباسشویی,ماشین ظرفشویی,یخچال وفریزر , کولرهای آبی و کولرهای گازی 
  • در بسياری از كاربردها به هنگام راه اندازی، موتور جريان بسيار بالایی از شبكه می كشد و موجب كاهش ولتاژ شبكه و ايجاد صدماتی به تاسيسات برق رسانی و ساير دستگاه ها می گردد،   زمانی که از  اينورتر استفاده شود اين اضافه جريان بسيار اندک خواهد شد (حداکثر 0.2 برابر). به عنوان مثال اگر يک موتور با جريان نامی ۱۰ آمپر كار كند، در هنگام راه اندازی اين جريان به ۶۰ آمپر و در صورت استفاده از اینورتر اين جريان حداكثر به ۱۲ آمپر می رسد، كاهش جريان موتور به صورت اتوماتيک در هنگامی كه بار موتور كم می شود. اين قابليت به غير از كاهش هزينه برق مصرفی موجب افزايش طول عمر مفيد موتور خواهد شد.
  • امكان استفاده از برق تكفاز ۲۲۰ ولت به جای سه فاز ۳۸۰ ولت برای راه اندازی موتور سه فاز حداكثر با توان 4 کیلووات به اين معنا كه می توان با برق خانگی یک موتور سه فاز را كاملا به صورت عادی راه اندازی نمود.

در پمپ ها و فن ها ميزان دبی با سرعت موتور متناسب است، اما توان مصرفی با مكعب سرعت تناسب دارد.

مثلاً اگر دور موتور به ميزان ۵۰ درصد كاهش يابد آنگاه توان مصرفی لازم ۱۲.۵ درصد خواهد بود و اين به مفهوم ۸۷.۵ درصد صرفه جویی در انرژی است.

مزیت اینورتر

  • کاهش هزینه ها و صرفه جویی در انرژی
  • بهبود عملکرد موتور
  • افزایش سرعت در موتور بیش از سرعت نامی
  • افزایش طول عمر موتور و قطعات مکانیکی و کاهش جریان
  • تغییر چپ گرد و راست گرد حرکت موتور بدون نیاز به کنتاکتور
  • ایجاد محافظت در مقابل اضافه بار و ولتاژ ناگهانی در نتیجه جلوگیری از سوختن موتور
  • گشتاور قابل تنظیم
  • نصب آسان

نکته مهم : موتورها فقط می توانند با یک سرعت به صورت الکتریکی کار کنند (کاهش سرعت معمولاً توسط گیربکس صنعتی  وسایل مکانیکی دیگر که معمولاً ناکارآمد هستند انجام می شود) و افزایش جریان الکتریکی (زمانی که موتور برای اولین بار روشن می شود) معمولاً انجام می شود که 5 تا 6 برابر جریان معمولی که موتور مصرف می کند را به همراه دارد. دستگاه کاهش سرعت ، گران و حجیم است، و افزایش جریان می تواند سیستم های برق و بارگذاری را خراب کند .

مشکل دوم برای موتورهای استاندارد این بود که آنها اغلب با فن های نصب شده روی شفت خنک می شدند و هنگام کار با سرعت های آهسته  بیش از حد گرم می شدند. این عوامل منجر به معرفی موتورهای  اینورتر شد.

اینورترها در ابتدا برای کنترل سرعت موتورهای استاندارد استفاده می شدند،

مقایسه موتورهای مخصوص اینورتر در مقابل موتور استاندارد 

الف- قابلیت  گشتاور

اولین عامل مهمی که می بایست در مقایسه یک موتور مخصوص اینورتر در مقابل موتور استاندارد در نظر گرفته شود، قابلیت گشتاور است. کاربردهای گشتاور متغیر، مانند کاربردهای فن و پمپ، با افزایش سرعت، به گشتاور بیشتری نیاز دارند. موتورهای استاندارد معمولاً در سرعت های پایین تر به جهت کاهش گشتاور بیش از حد گرم نمی شوند. بنابراین، کاربردهای گشتاور متغیر معمولاً با موتورهای استاندارد جفت می شونداز آنجایی که موتورهای مخصوص اینورتر طوری طراحی شده‌اند که در سرعت‌های پایین کار می‌کنند و بیش از حد گرم نمی‌شوند، لذا می‌توانند محدوده سرعت گشتاور ثابت بیشتری نسبت به موتورهای استاندارد تولید می کنند.

ب- بیشینه و کمینه دور موتور دردقیقه

یک موتور استاندارد با توجه به مندرجات حک شده روی پلاک موتور برای  محدوده سرعت گشتاور ثابت 4:1 تا 10:1  ، قدرت دارد.

موتورهای وظیفه اینورتر می توانند محدوده سرعت تا 1000:1 یا بیشتر را در خود جای دهند و می توانند گشتاور کامل را در سرعت صفر ارائه دهند و همچنین در سرعت پایه خود کار کنند

 

 

موتور معمولی AC با اینورتر (VFD: Variable Frequency Drive) از موتور القایی AC (تک‌فاز یا سه‌فاز، ۴۰۰-۵,۰۰۰ وات) با درایو فرکانس متغیر استفاده می‌کند که سرعت را از طریق تغییر فرکانس (۲۰-۶۰ کیلوهرتز) تنظیم می‌کند. هر دو نوع در سیستم‌های تهویه (فن‌کویل، داکت اسپلیت) برای چرخاندن فن‌ها و پمپ‌ها استفاده می‌شوند. استانداردهای ASHRAE و ISO 1940 (بالانس دینامیکی) کیفیت آن‌ها را تأیید می‌کنند.

کاربرد اینورتر   

اینورتر در خودرو برقی نقش به سزایی در  کاهش زمان شارژ , این خودرو به عهده دارد .   استاندارد 800v در ماشینهای برقی برپایه

استفاده از اینورترهای دوگانه وسیستم خنک کننده باتری پایه ریزی شده است.

اینورتر هوشمند

اینورتر هوشمند یا اسمارت اینورتر نوعی اینورتر پیشرفته است که با استفاده از حسگرها، الگوریتم‌های هوشمند و فناوری‌های کنترلی مدرن، عملکرد دستگاه‌های برقی را بهینه‌تر می‌کند. این دستگاه‌ها با تجزیه وتحلیل  داده‌های ورودی مانند دما، وزن، یا تنظیم سرعت ، قادر به تنظیم دقیق ولتاژ، فرکانس، و توان خروجی هستند. این قابلیت باعث کاهش مصرف انرژی، بهبود کارایی، و افزایش طول عمر دستگاه‌ها می‌شود.

هر حرکتی که با الکتروموتور انجام می‌شود، با استفاده از اینورتر می‌تواند به حرکتی کنترل‌شده‌تر و هوشمندانه‌تر تبدیل شود.

اینورتر در پمپ آب  مجتمعها : سرعت گردش پمپ می‌تواند براساس تعداد شیرهای باز و در حال مصرف آب، تغییر کند و از فشار زیاد آب در مواقع مصرف کم جلوگیری کند.

اینورتر در ماشین لباسشویی  سرعت گردش دیگ ماشین لباس‌شویی را براساس میزان لباس قرارداده‌شده در آن  ویا با تشخیص وزن لباسها برنامه شستشوی که منجر به صرفه جویی در  مصرف آب وبرق می شود.

اینورتر در یخچالهای اسمارت اینورتر : کارکرد کمپرسور یخچال را براساس میزان مواد داخل یخچال تنظیم می‌کند. دمای داخلی را بادقت بالا تنظیم میکند تا از خاموش وروشن شدن مکرر کمپرسور جلوگیریی کند.

اینورتر درکولرهای گازی: با تنظیم سرعت کمپرسور، دمای محیط را به‌صورت پایدار و بدون نوسان حفظ می‌کنند.

اینورترها در باتری  خورشیدی وبادی : در این دستگاهاهها اینورتر   جریان مستقیم تولید‌شده توسط پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های

بادی را به جریان متناوب تبدیل کنند.

انواع اینورتر

اینورترها ازچند نظر تقسیم بندی می شوند .

  • اینورتر ورودی   :  دودسته تک فاز و سه فاز تقسیم می شوند
  • اینورتر خروجی :  دو  دسته ثابت و متغیر  تقسیم میشوند.
  • اینورتر  تولید موجی چند دسته می باشد : اینورتر موج مربعی . موج مثلثی . موج سینوسی   اینورتر پالس عرض متغیر(pmw)  اینورترمنبع ولتاژ (vsi)

در پایان یاد آور میشوم که مبحث اینورتر بحث بسیار گسترده و وسیعی است که در این نوشتار نمی گنجد .

نتیجه گیری

اینورتر مزایای زیادی دارد  از قبیل :

افزایش طول عمر مفید دستگاه . کاربری آسان.ذخیره انرژی .سرعت قابل تنظیم .امکان راه اندازی روان

معایب اینورتر

اینورترها معمولاً گران‌تر از موتورهای معمولی بوده و نیاز به تعمیر و نگهداری بیشتری نیز دارند.